2.TEMA: Osmanlıda Yönetim, Bilim, Kültür ve Ekonomi Temalı Görsel Temsiller ve Bu Temsillerle İlişkili Söylemler

    Bilim, kültür ve ekonomi teması altında yer alan görseller ile bu görsellerle ilişkili metinler incelendiğinde, Osmanlı Devleti’nin Avrupa ile olan ticari ve bilimsel etkileşimlerinin, bilimsel kurumlarının ve sanatsal gelişmelerinin Batı tarih yazımında yeterince ele alınmadığı görülmektedir. İstanbul’un farklı etnik unsurların bir arada yaşadığı kozmopolit bir şehir olduğu, kullanılan görseller aracılığıyla çok kültürlü yapısına vurgu yapılarak yansıtılmıştır.

    Ders kitaplarında, İstanbul’un bir ticaret merkezi olarak oynadığı role yalnızca bir görsel aracılığıyla yer verilmiş; burada Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik gücü ve Levanten ticaretindeki (Batı kökenli tüccarların Osmanlı liman kentlerindeki faaliyetleri) etkinliği ön plana çıkarılmıştır.

    Buna karşın, başka bir görselde Osmanlı ekonomisi Sanayi Devrimi ile karşılaştırılarak geri kalmışlık perspektifi içinde ele alınmış; ancak Osmanlı Devleti’nin Asya ile Avrupa arasındaki ticaret yollarını kontrol ederek dönemin küresel ekonomik akışına yön verdiği gerçeği, incelenen ders kitaplarının büyük çoğunluğunda göz ardı edilmiştir. “Bilim başkenti” başlığı altında yer verilen Galata Rasathanesi görseli, Osmanlı’nın bilimsel birikimini kısmen yansıtsa da Osmanlı biliminin Avrupa üzerindeki etkileri çoğunlukla eksik bırakılmıştır. Özellikle tıp, matematik ve astronomi alanlarındaki tarihsel katkıların ders kitaplarında yer almaması dikkat çekmektedir. Bu durum, Osmanlı Devleti’nin yalnızca askerî bir güç olarak değil, aynı zamanda kültürel ve bilimsel bir merkez olarak da değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, Batı tarih yazımında Osmanlı’nın bu yönüne ilişkin sınırlı görselleştirme, Avrupa merkezli tarih anlatısının etkisini açık biçimde yansıtmaktadır.


2.TEMA'NIN TAMAMINI PDF OLARAK OKU